Batıl inançlar her zaman spor kültürünün bir parçası olmuştur. Oyuncular olduğu kadar seyirciler de bu geleneğin bir parçasıdır. Dürüst olmak gerekirse seyircilerin batıl inançları ve ritüellerinin oyuna gerçek bir etkisi yoktur ama herkes yine de kendi ritüellerinin işe yaradığına kendini inandırır. Oysa ki bir oyuncunun evden çıkmadan eşiyle veya sevgilisiyle kavga etmesi, maça gelirken trafikte geçirdiği vakit veya güvenlikçiyle selamlaşma gibi günlük yaşamından kesitler bile o maçın kaderini çok daha fazla etkiler aslında. İnsanın doğasında olan bu batıl inançlar oyuncuları çok değişik ve absürd maç öncesi alışkanlıklara yöneltebilir. Bunların bazılarını bütün dünya bilirken bazıları oyunculara özel bir sır olarak bütün kariyerleri boyunca kalır. Net olarak söyleyebileceğimiz bir şey varsa o da ritüellerin basketbolun büyük bir parçası olduğu gerçeğidir.

Lebron James'in maç öncesi pudra ritüeli

Profesyonel veya yarı profesyonel sporcuların çoğu bir çeşit ritüel veya batıl inanca bütün kariyerleri boyunca bağlı kalırlar. İşin daha da ilginç yanı ise yine yapılan araştırmalarda, bu batıl inançların performansı olumlu anlamda etkilediğine dair birçok veri elde edilmesidir. Almanya'nın Köln Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma kapsamında 41 üniversite öğrencisinden kendilerine ait şanslı bir objeyi yanlarında getirmeleri istenmiştir. Bir hafıza testi çözmesi istenen öğrencilerden test salonuna girmeden önce yarısının şanslı objelerini dışarıda bırakmaları söylenmiştir. Test sonrası sonuçta yanlarında şanslı objeleriyle giren öğrencilerin çok daha başarılı olduğu görülmüştür. Uzmanlar tarafından bu başarı şanslı objelerini yanlarında sınav salonuna sokabilen öğrencilerin kendilerini daha iyi hissettikleri ve bu nedenle de daha rahat ve özgüvenli oldukları için sınavda daha başarılı oldukları şeklinde açıklanmıştır.

Kariyerli basketbolcuların hepsine başarının sırrını sorduğunuzda hırs, özveri, çalışma, inanç gibi bazı klişe ama aynı zamanda da doğru olan etmenlerden bahsederler. Hiçbiri başarısını maçtan önce yediği fıstık ezmeli sandviçine, sahaya girmeden önce sahadaki güvenlikçi ile olan özel selamlaşmasına veya maç başlamadan hemen önce fileye asılıp havaya tebeşir tozu atmasına borçlu olduğunu söyleyemez. Michael Jordan, çoğuna göre gelmiş geçmiş en iyi basketbol oyuncusu, ekselansları, bile ritüellere takıntılı derecede bağlı olmasıyla bilinir. Micheal Jordan'ın NBA'de çıktığı her maça, (1072 normal sezon ve 179 playoff) şortunun içine bir de North Carolina şortu giydiğini bilmeyen yoktur. Space Jam de bile Bugs Bunny'i gerçek dünyaya gönderip bu şortu getirtti... Eminim ki ekselanslarının bizim bilmediğimiz ama yine her maçtan önce yaptığı daha birçok komik ama bir o kadar da onun için önemli ritüeli vardır. Şimdi en önemli soruya geliyoruz. Michael Jordan ritüelleri olmadan da Micheal Jordan olur muydu? Tabii ki olurdu. Ama Michael Jordan'ın bu ritüelleri ona kendini kesinlikle daha özgüvenli hissettirdi ve kariyerine pozitif bir katkısı oldu.

Jordan'ın meşhur North Carolina şortu 

Her sene NBA'de gördüğümüz gibi bu ritüeller bireylerle sınırlı kalmıyor, takım geneline de yayılıyor. El tokalaşmalarıyla takıntılı olan birçok oyuncunun bulunduğu bir ligden de zaten bunu beklersiniz. Lebron James'in saha içi başarılarındansa beni en çok etkileyen özelliği her sezon başında her bir takım arkadaşıyla inanılmaz komplike selamlaşmaları başarıyla tamamlaması. Her bir selamlaşma 30 saniye sürse maç öncesi en az 5 dakikasını bunlara ayırıyor. Russel Westbrook ve Cameron Payne geçen sene freestyle dans yarışmasıyla maç öncesi ritüellerine yeni bir boyut kazandırdılar ve hatta playofflarda bu konuda tartışmalı şeyler de yaşandı (https://www.youtube.com/watch?v=yooJZy3pRhY). 2007-2008 NBA şampiyonu Boston Celtics her maçtan önce takımca çember olup Ubuntu'ya dua ederdi. Ayrıca 2009-2010 sezonunda Doc Rivers, Lakers'a normal sezonda yenildikleri bir maç sonrası deplasman takımı soyunma odasının tavan arasına 1200 dolar bantladı (takımdaki her bir oyuncudan 100er dolar alıp) ve bu parayı sezon sonunda buraya NBA finalleri için geri döndüklerinde alacaklarını bütün oyuncularına inandırdı. Celtics o sene Lakers'a 7 maç sonunda boyun eğse de Doc Rivers takımını NBA finallerine çıkacak güçte olduğuna inandırdı ve böyle bir totemi takımı motive etmek amaçlı kullandı.

Sonuç olarak sporun her dalından binlerce sporcu müsabaka öncesi kendi geliştirdiği metodlarla psikolojik olarak iyi hissetiricek şeyler yapıyor ve yapmaya da devam edecek. Batıl inançlara göre hayatı yaşamak sağlıksız bir şey de olsa, küçük ritüellerin kimseye zararı olmaz ve size ekstra bir motivasyon verebilir, o yüzden hayatınızda bu tarz geleneklerin olmasının hiç bir sakıncası yok!

{jcomments on}